LÊNIN (1870 - 1924)

Vlađimia Ilitsơ Ulianôp (Vlađimir Ilitch Oulianov)� tức Lênin - nhà tư tưởng, và hoạt động cách mạng vĩ đại Nga, người lãnh đạo cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga thắng lợi và xây dựng nhà nước Liên Xô.
Lênin sinh ngày 22-4-1870 ở Simbiêc (nay là Ulianôp) trong một gia đình nhà giáo tiến bộ. Người anh cả của Lênin bị án tử hình vì tham gia mưu sát Nga hoàng (1887). Lênin đã tham gia phong trào cách mạng từ hồi còn là sinh viên, nhưng không đi theo con đường của anh mình, mà tiếp thu chủ nghĩa Mac, lăn lộn trong phong trào công nhân. Năm 1893, Lênin hoạt động ở thủ đô Pêtecxbua và trở thành người cầm đầu nhóm công nhân macxit ở đây. Năm 1895, Lênin lập ra Hội liên hiệp đấu tranh giải phóng giai cấp công nhân. Tháng 12-1895, Lênin bị tù. Năm 1897, Lênin bị đầy đi Xibia 3 năm. Năm 1900, Lênin ra sống ở nước ngoài. Năm 1903, tại Đại hội II của Đảng Xã hội dân chủ Nga, Lênin đã đấu tranh kiên quyết chống bọn cơ hội chủ nghĩa trong Đảng. Khi bầu các cơ quan trung ương của Đảng, những người theo đường lối của Lênin được đa số (từ đó có tên là Bônsơvich) còn bọn cơ hội chủ nghĩa bị thiểu số (có tên là Mensơvich). Bọn Mensơvich chống lại Lênin trên tất cả mọi vấn đề về chiến lược, sách lược cách mạng và nguyên tắc xây dựng đảng. Khi Cách mạng 1905 nổ ra, Lênin trở về nước lãnh đạo cách mạng. Cuối năm 1907, để tránh chính quyền Nga hoàng khủng bố, Lênin lại ra sống ở nước ngoài.

Trong Chiến tranh thế giới I (1941 - 1948) - Lênin kiên quyết chống chiến tranh đế quốc trong khi bọn lãnh tụ cơ hội chủ nghĩa của các Đảng Xã hội dân chủ Tây Âu trong Quốc tế II ủng hộ giai cấp tư sản nước mình, phản bội quyền lợi của giai cấp công nhân. Lênin đề ra khẩu hiệu: Biến chiến tranh đế quốc thành nội chiến cách mạng. Sau khi cuộc Cách mạng dân chủ tư sản Nga tháng 2-1917, Lênin từ Thụy Sĩ trở về nước và trình bày một bản cương lĩnh quan trọng vạch ra đường lối lãnh đạo cách mạng trong giai đoạn mới, được gọi là Luận cương tháng Tư nổi tiếng. Tháng 7-1917, Chính phủ lâm thời tư sản ra lệnh truy nã Lênin, buộc Lênin phải sống ẩn náu, sau đó ra nước ngoài. Ngày 7-10-1917 (20-10-1917), Lênin bí mật từ Phần Lan trở về Pêtơrôgrat để lãnh đạo Cách mạng tháng Mười Nga. Đêm 25-10 (7-11-1917), đại hội Xô viết toàn Nga lần thứ hai đã long trọng tuyên bố nước Nga là nước Cộng hòa Xô viết của công nhân và nông dân, và nầu Lênin là Chủ tịch Hội đồng ủy viên nhân dân (chính phủ cách mạng) đầu tiên của nước Cộng hòa Xô viết Nga.

Lênin đã xây dựng chính quyền mới, xây dựng cơ sở kinh tế xã hội chủ nghĩa, đấu tranh thắng lợi chống cuộc can thiệp vũ trang của bọn đế quốc và nội chiến, xây dựng Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) (1922). Lênin còn là người sáng lập ra Quốc tế II hay Quốc tế Cộng sản (3-1919), đấu tranh kiên quyết chống chủ nghĩa cơ hội "hữu" khuynh và bệnh ấu trĩ "tả" khuynh trong phong trào cộng sản.

Bị thương nặng do bọn phản cách mạng mưu sát (năm 1818), sức khỏe ngày càng giảm sút, Lênin vẫn dành những ngày cuối cùng của đời mình để vạch ra đường lối, phương châm và kế hoạch xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. Lênin mất ngày 21-1-1924. Nhân dân Liên Xô, giai cấp công nhân và nhân dân các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới đời đời nhớ ơn Người.